زنگنه حرف دلش را درباره کارت سوخت زد

داستان کم توجهی مدیران کهن سال دولت یازدهم به نقش و ارزش سامانه های اطلاعات اقتصادی در مدیریت بهینه امور کشور همچنان ادامه دارد. مدیرانی که از کوچکترین فرصت و بهانه ای برای حذف این سامانه ها استفاده می کنند. یک روز به بهانه برخی مشکلات اجرایی در نحوه اجرای طرح و یک روز هم به بهانه هزینه های بالای تداوم اجرای آن و عدم استفاده از اطلاعات تولیدی در سال های گذشته! 

 

تنها دو سال بعد از توقف عجیب اجرای طرح های شبنم و ایران کد که نقش مهمی در جلوگیری از قاچاق کالا ایفا می کرد، کارت هوشمند سوخت نیز که نقش مهمی در جلوگیری از قاچاق بنزین و شفافیت عرضه و تقاضای این فرآورده نفتی ایفا می کند، در آستانه حذف کامل قرار گرفت. 

بیژن زنگنه، وزیر نفت در کنفرانس خبری امروز در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که دولت چه برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین در سال آینده دارد، گفت: «دولت هیچ تصمیمی در این باره نگرفته و بحثی نیز نکرده است، اما من موافق ادامه فعالیت کارتهای سوخت در بخش بنزین نیستم، با این وجود کارت سوخت در بخش گازوئیل می تواند ادامه یابد». زنگنه با بیان این که "برخی دوستان معتقدند که کارتهای سوخت بنزین باید فعال باشند، زیرا دولت می تواند از اطلاعات تولیدی آنها استفاده کند" ولی من باید بگویم استمرار استفاده از این کارت ها خرج سنگینی دارد، افزود: «با این حال به اعتقاد من طی هفت تا هشت سال گذشته هیچ استفاده ای از اطلاعات مندرج در کارتهای سوخت نشده است و زمانی که سهمیه بندی وجود ندارد با چه ابزاری می توان مردم را به استفاده از کارتهای سوخت ترغیب کرد، با این حال از معاون اول ریاست جمهوری درخواست کرده ام تا این مسئله را بررسی کرده و دیدگاه های خود را به ما اعلام کنند». 

 

این اظهارات در حالی بیان می شود که مسئولین ارشد وزارت نفت و شخص زنگنه در ماه های اخیر و بعد از تک نرخی شدن بنزین، بارها بر ضرورت تداوم استفاده از کارت های سوخت تاکید کرده بودند. به عنوان مثال، وزیر نفت در کنفرانس خبری سوم شهریورماه خود در پاسخ به سوالی درباره برنامه وزارت نفت در خصوص کارت هوشمند سوخت گفته بود: «ما علاقه داریم که کارت هوشمند سوخت حفظ شود و برای اینکار می‌توانیم بگوییم کارت جایگاه‌داران اصلاً نباشد یا محدود شود، اما هنوز برنامه قطعی در این خصوص نداریم».

 

زنگنه همچنین در برنامه «اقتصاد ایران» شبکه ۵ سیما نیز در تاریخ ۱۸ خرداد امسال گفته بود: «نمی خواهیم کارت سوخت را حذف کنیم چرا که اطلاعات مناسبی می دهد».

 

با وجودی که وزرای کهنه کار دولت یازدهم از تجربه و بعضاً تخصص های مناسبی برخوردارند، اما عملکردشان نشان می دهد  از ده سال پیش به این سو خود را با تحولات شتابان کاربرد های فناوری ها در سیاستگذاری به روز نکرده اند. توقف کامل اجرای طرح های ایران کد و شبنم توسط نعمت زاده وکنار گذاشتن کارت هوشمند سوخت توسط زنگنه، نمونه ایی روشن از بی توجهی به فن آوری های نوین در سیاستگذاری است.

 

قطعا دولت یازدهم می تواند به هر دلیلی تمایلی به عرضه چند نرخی بنزین نداشته باشد ولی این موضوع دلیل نمی‌شود که دانایی سیستماتیک ایجاد شده به وسیله کارت سوخت که «توانایی» دولت برای کنترل قاچاق بنزین و مدیریت مطلوب مصرف آن در شرایط مختلف در سال‌های آتی را به شدت افزایش داده است، تضعیف شود و بخش زیادی از توانایی دولت برای تدبیر بهینه امور در زمینه سوخت تخریب گردد و امکان برخی سیاستگذاری های آتی در این زمینه از بین برود. 

 

شاید هضم و بکارگیری فناوری هایی جدید وit  محور به کار رفته در طرح هایی مانند شبنم، ایران کد و کارت سوخت توسط مدیران قدیمی دولت یازدهم که درک دقیقی از این فناوری ها و همچنین مدیریت مسائل کشور در شرایط جدید با استفاده از آنها ندارند، کمی سخت و حتی نامفهوم باشد اما در کشورمان که بسیاری از مشکلات حاد آن با استفاده از این فناوری ها و که زیر ساخت سامانه های اطلاعات اقتصادی محسوب می شوند، قابل حل است، مدیران آنالوگ باید یا خود را به روز کنند یا کنار بکشند و یا جلوی تداوم استفاده از این فناوری ها را برای مدیریت بهینه کشور نگیرد.